Türkiye'nin Deniz Mekânsal Planlama (DMP) haritasının IOC-UNESCO (UNESCO Hükümetlerarası Oşinografi Komisyonu) nezdinde tescil ettirilmesi, Yunanistan'da büyük bir krize yol açtı. Yunanistan Dışişleri Bakanlığı'nın sert tepkisi, iki ülke arasındaki gerilimi tırmandırdı. Peki, bu harita neden bu kadar önemli ve Yunanistan'ın itirazları neler?

Yunanistan'ın Sert Tepkisi ve İddiaları

Yunan Dışişleri Bakanlığı, yaptığı açıklamada Türkiye'nin bu hamlesini sert bir dille eleştirdi. Açıklamada, "Türkiye, Avrupa Birliği müktesebatının bir parçası olan Yunanistan’ın DMP haritasına cevap olarak kendi haritasını yayınladı. Yunan yetki alanlarını gaspeden Türk haritasının uluslararası hukukta hiçbir temeli yoktur" ifadelerine yer verildi. Ayrıca, IOC-UNESCO'nun bu konuda herhangi bir yetkisi olmadığı da öne sürüldü. Yunanistan, bu haritanın kendi egemenlik haklarını ihlal ettiğini savunuyor.

Yunanistan'ın bu kadar sert tepki göstermesinin ardında yatan temel sebep, Türkiye'nin yayınladığı haritanın, Yunanistan'ın deniz yetki alanlarını tartışmalı hale getirmesi. Yunanistan, Ege Denizi ve Doğu Akdeniz'deki deniz sınırları konusunda Türkiye ile uzun süredir anlaşmazlık yaşıyor. Bu yeni harita, mevcut gerginliği daha da artırmış durumda.

Deniz Mekânsal Planlama Haritası Nedir?

Deniz Mekânsal Planlama (DMP),deniz alanlarının kullanımını düzenlemek ve yönetmek için geliştirilen bir süreçtir. Bu planlama, deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını sağlamayı, çevreyi korumayı ve farklı deniz aktiviteleri arasındaki çatışmaları en aza indirmeyi amaçlar. DMP haritaları, deniz alanlarının hangi amaçlarla kullanılabileceğini (örneğin, balıkçılık, enerji üretimi, turizm, deniz taşımacılığı) gösterir ve bu kullanımların nasıl yönetileceğini belirler.

Türkiye'nin tescil ettirdiği DMP haritası, ülkenin deniz yetki alanlarını ve bu alanlardaki planlama stratejilerini gösteriyor. Bu harita, Türkiye'nin denizlerdeki haklarını ve çıkarlarını koruma amacını taşıyor. Ancak, Yunanistan gibi bazı komşu ülkeler, bu haritanın kendi egemenlik haklarını ihlal ettiğini düşünüyor.

Uluslararası Hukuk ve Harita Krizleri

Harita krizleri, uluslararası ilişkilerde sıkça karşılaşılan bir durumdur. Ülkeler arasındaki sınır anlaşmazlıkları, deniz yetki alanları konusundaki farklı görüşler ve jeopolitik rekabet gibi faktörler, harita krizlerine yol açabilir. Bu tür krizler, diplomatik gerginliklere, ekonomik yaptırımlara ve hatta silahlı çatışmalara kadar varabilen sonuçlar doğurabilir.

Uluslararası hukuk, harita krizlerinin çözümünde önemli bir rol oynar. Deniz hukukuna ilişkin uluslararası sözleşmeler (örneğin, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi - BMDS),deniz sınırlarının belirlenmesi ve deniz yetki alanlarının yönetimi konusunda rehberlik sağlar. Ancak, bu sözleşmelerin yorumlanması ve uygulanması konusunda ülkeler arasında farklılıklar olabilir. Bu da, harita krizlerinin çözümünü zorlaştırır.

• Uluslararası Adalet Divanı (UAD)
• Uluslararası Tahkim Mahkemeleri

gibi uluslararası yargı organları, harita krizlerinin çözümünde arabuluculuk yapabilir ve bağlayıcı kararlar verebilir. Ancak, bu organların yetkisi, ülkelerin rızasına bağlıdır. Yani, bir ülke, UAD'nin veya bir tahkim mahkemesinin yargı yetkisini kabul etmeyebilir.

Türkiye ile Yunanistan arasındaki harita krizi, iki ülke arasındaki ilişkileri daha da karmaşık hale getirmiştir. Bu krizin çözümü, her iki tarafın da uluslararası hukuka saygı göstermesi, diyalog yoluyla anlaşmazlıkları çözmeye çalışması ve yapıcı bir yaklaşım sergilemesiyle mümkün olabilir. Aksi takdirde, bu kriz, bölgedeki istikrarı tehdit etmeye devam edecektir.